Nei Skoen is een zogenaamde ‘Recovery Learning Community’. Dit Amerikaanse en Engelse initiatief legt de nadruk op de gemeenschap, en Nei Skoen is een stigmavrije ontmoetingsplek waar iedereen van elkaar kan leren en iedereen welkom is. Voor een bak koffie of thee, een praatje of voor het volgen van programma’s en workshops die door de deelnemers zelf worden ontwikkeld.

Een komen en gaan van mensen

Bij het pand aan de Hoofdstraat 133 in Helmond is het een komen en gaan van mensen. De grote, open ruimte biedt plek aan iedereen die om een praatje verlegen zit, muziek wil maken, creatief bezig wil, gewoon een kopje koffie wil drinken en nog veel meer. Het zijn deelnemers aan de zelfhulpgroepen of workshops, maar ook mensen uit de buurt en vanuit organisaties met wie Nei Skoen samenwerkt. In de zes jaar dat ze bestaan heeft de mond-tot-mondreclame zijn werk goed gedaan. Wie binnenkomt wordt vriendelijk begroet en wie wil krijgt een uitgebreide rondleiding.

Iedereen die wil werken aan zijn of haar herstel en passie, kan daarvoor bij Nei Skoen terecht. De enige regels: je bent nuchter, je bent clean en je bent netjes. Luciano: ‘Wij zeggen altijd: doe niets wat je ook niet wilt dat jou aangedaan wordt. We veroordelen niemand, maar bewaken de veiligheid van de groep. De groep gaat altijd boven het individu en de veiligheid en rust moeten gewaarborgd worden. En ja, dat is soms lastig met een doelgroep die tussen de wal en het schip valt.’

Een plek van de deelnemers

Nei Skoen is een plek van de deelnemers. Er is sturing met wat regels, maar daar blijft het bij. Luciano: ‘Die aanpak en open houding wordt overgenomen door de deelnemers zelf. Er is een aanspreekcultuur: wanneer er iets wringt, spreken we elkaar aan. Daarbij gaat het niet over elkaar praten maar mèt elkaar. Dit om de veiligheid voor de groep te waarborgen. Er komen hier kwetsbare mensen, die herstellende zijn. Agressie en middelengebruik kan bijvoorbeeld echt niet, we moeten die veiligheid samen waarborgen.’

Dat Nei Skoen van de deelnemers is, merk je ook tijdens het eten. Elke dag om 12 uur wordt er een gratis lunch geserveerd en twee keer per week kunnen mensen ‘s avonds warm komen eten. Daarbij wordt gewerkt aan deelname, dat mensen helpen: de tafel dekken, opdienen en je bord opruimen. Niet meer dan normaal, en het versterkt de huiselijke sfeer waar Nei Skoen bekend om staat.

De succesfactor van Nei Skoen

De succesfactor van Nei Skoen? Dat is er niet één, maar een combinatie van factoren. Luciano: ‘Dit is een plek voor mensen die het op andere plekken niet meer weten te vinden. Mensen hoeven hier niks, maar mogen heel veel. Dat proeven ze bij binnenkomst, want de meesten haken aan en blijven komen. Sommige dingen doen we samen, bijvoorbeeld wanneer iemand iets goed kan en dat ook aan anderen wil leren. Dat werkt verbindend: wat kun jij doen, wat kun je brengen? We nodigen mensen uit hun kennis te delen, maar ook hun verhaal te vertellen. Mensen voelen zich hier gezien en gehoord.’

Nei Skoen staat voor positiviteit en een beter leven. Maar wat nu wanneer iemand een negatieve invloed heeft? Luciano: ‘Dan gaan we kijken hoe wij deze persoon kunnen begeleiden: wat heeft hij of zij nodig? Als mensen over de schreef gaan, kiezen we bijvoorbeeld voor één op één coaching. Wanneer iemand onveilig gedrag vertoont, gaat de groep voor het individu. Nei Skoen is een drugs- en alcoholvrije omgeving, een veilige leeromgeving. En constante negativiteit, daar zit niemand op te wachten. Sommige mensen zijn heel afwijzend, dan grijpen we snel in. We gaan het gesprek aan, om te kijken hoe we iemand kunnen leren omdenken. Die positiviteit zit hem ook in de onderwerpen die aan bod komen. Wat we hier doen, is altijd gerelateerd aan herstel. Daarom praten we niet continu over ziektes, orlog en politiek, bijvoorbeeld.’

Ervaring als kracht

Eén van de dingen die mensen bij Nei Skoen leren is laagdrempelig te reflecteren: wat is mijn aandeel in de situatie, ben ik hierin wel eerlijk naar mezelf en anderen? Luciano, zelf ervaringsdeskundige, vertelt: ‘Veel mensen hier reageren vanuit een overlevingspatroon van stoer doen, hard zijn en overal wat van vinden. Dat is geen normale communicatie, maar een copingmechanisme. Zelf keek ik vroeger ook met een heel andere bril naar de wereld. De maatschappij was de schuld van alles.’

Nadat Luciano in 2015 terugkeerde uit een afkickkliniek, merkte hij hoe fijn hij het contact met andere ex-verslaafden vond. Ook ontdekte hij dat zijn verhaal ertoe deed, en daar haalde hij kracht uit. Hij had geen opleiding afgemaakt, maar besloot vanuit zijn eigen levenservaring aan de slag te gaan. Het werd een opleiding ervaringsdeskundige. Daarnaast werkte hij als vrijwilliger een aantal uur bij het net opgerichte Nei Skoen. Ruim acht jaar later, en een aantal carrièreomzwervingen later, heeft Luciano een dienstverband bij Nei Skoen. Hij vertelt: ‘Ik geloof er heel sterk in dat we behouden wat we hebben door weg te geven. Dat is wat ik hier kan doen. Ik mag uitdragen en laten zien hoe ik mijn leven heb omgedraaid. Ervaring heeft me gebracht tot waar ik nu ben, mijn ervaringskennis mag ik inzetten. Ervaringsdeskundigen aan het woord laten, dat zie je steeds meer. En dat is goed, want zo worden we gezien. Ik maak van mijn kwetsbaarheid  en ervaring mijn kracht.’

Een bericht aan Helmondse professionals

Luciano: ‘Wij doen mooie dingen, maar we hebben anderen ook nodig. Alles en iedereen kan elkaar helpen, daar geloof ik in. We willen alle professionals uit Helmond en omgeving uitnodigen: kom eens binnen en kom kijken wat we allemaal te bieden hebben. En waarin we kunnen samenwerken. Mensen die hier komen hebben geen indicatie nodig, geen beschikking en geen verwijzing. Iedereen die zich aan onze normen en waarden houdt is welkom.’

Bij Nei Skoen gaat het om verbinden, om evenwaardigheid, om je kwetsbaar opstellen en om herstel in de breedste zin van het woord, aldus Luciano. Hij gaat verder: ‘Ik wil iedere Helmondse professional persoonlijk uitnodigen om eens met een client aan te sluiten bij een supportgroep, een NA-meeting of om eens binnen te lopen. Waar professionals vaak worden gewaarschuwd om afstand tot de cliënt te houden, kiezen we hier bewust voor professionele nabijheid. We laten onze eigen kwetsbaarheid zien, want het gaat om herkenning en erkenning. ik zeg dan: nog niet zo lang geleden zat ik op jouw stoel, en ook ik heb toen geluisterd. Ik heb moeten buigen voor mijn ego, mijn schaamte. Dat hield me altijd tegen, omdat mensen zien dat ik klein ben. Maar door dat los te laten, ben ik eruit gekomen’.

Luciano: ‘Ik wil professionals niet alleen uitnodigen, maar ook uitdagen om eens te komen kijken. Om binnen te komen, voor ze een oordeel vellen. Dat gesprek ga ik graag aan. Want het gaat niet om mij, of om die professional, maar om de mensen die hier iets kunnen halen. We kunnen misschien niet alle professionele hulp zelf bieden, maar we kunnen wel helpen die hulp te vinden. Door elkaar te vinden kunnen we elkaar versterken. En wij zijn altijd open, doordeweeks tot 17.00 uur. Mensen kunnen hier zijn, eten, een handje helpen. Mensen kunnen zich dienstbaar maken. Dat zijn dingen die professionals niet kunnen bieden. Ik daag ze uit: kom kijken!’