Susan Verheij, coördinator van het Taalhuis en community librarian bij de Bibliotheek Helmond-Peel: ‘Laaggeletterde mensen kijken bijvoorbeeld geen tv-programma’s met ondertiteling, lezen geen nieuwsbrieven van werk of school, lezen De Loop niet en lezen hun (klein)kinderen niet voor.’

Of dat erg is? ‘Toch wel,’ aldus Susan. Zowel voor henzelf, als voor hun omgeving. Laaggeletterde mensen hebben beperkte basisvaardigheden waardoor ze veel informatie missen. Hierdoor is hun ruimte om te leven ook kleiner. Uitnodigingen voor bedrijfsuitjes, veiligheidsvoorschriften op het werk, informatie van de zorgverzekeraar: het zijn dingen die hen ontgaan. Ook in de eigen sociale kring missen ze vaak dingen: ze stappen niet in Whatsapp-groepen (of sturen daarin alleen spraakberichten), en hebben vaak ook geen mailadres.

Susan: ‘Deze mensen hebben veel kwaliteiten, maar missen wél een hoop. Schaamte is begrijpelijk, maar niet nodig. Aan laaggeletterdheid is iets te doen en het Taalhuis helpt daarbij. We zien mensen groeien als ze meer weten, begrijpen en kunnen.’

Het Taalhuis is een samenwerkingsverband tussen de gemeente, de Bibliotheek, LEV Groep, het ROC Ter Aa en stichting Lezen en Schrijven. Samen helpen zij volwassenen die moeite hebben met lezen, schrijven en rekenen. Meestal zelfs gratis. Hoe ze dat doen? Susan vertelt: ‘Met een heel divers aanbod. Wekelijks komen er tientallen anderstaligen naar het Taalcafé in de Bibliotheek. Ook zijn er Oudergroepen op basisscholen, waar men onder professionele begeleiding Nederlands leert, en worden er op het ROC Ter Aa taal- en rekenlessen aangeboden. Ook hebben tientallen mensen taalmaatjes.’

Het Taalhuis hoopt ook Nederlandstalige inwoners van Helmond te bereiken, die het aandurven stappen te zetten om beter te worden in hun eigen taal. Het is namelijk een groot misverstand dat het enkel anderstaligen zijn, die laaggeletterd zijn:

‘Het zijn ook Jeffrey, Hans, Djailano, Marian, Jolanda en Deveny die basisvaardigheden missen. Zij kunnen bijvoorbeeld lessen volgen of een Taalmaatje krijgen, die meekijkt naar post en kan helpen met taaltips als ‘wanneer schrijf je ‘jou’ en wanneer ‘jouw’. Het mooie is dat fouten maken bij het Taalhuis juist mag, daar leren deelnemers juist van.’

Met de hulp van de partners van Ruimte om te leven hoopt het Taalhuis meer Helmondse laaggeletterden te bereiken.

Voorbeelden uit de praktijk

‘Ze begrijpen toch wat ik bedoel!’, zei onlangs een medewerker van een bouwbedrijf. Hij had zijn uitvoerder ‘da staat lings van de maschjiene’ geappt. Dat is ook zo, maar vaak begrijpen laaggeletterden niet wat anderen bedoelen, wanneer iets geschreven staat. Juist daar gaat het in de maatschappij nu nog te vaak mis. Men mist informatie en toeslagen, bijvoorbeeld de huidige energieregelingen. Begrijpen mensen de folder die een arts hen meegeeft? En weet men wat 60% korting eigenlijk precies inhoudt? Voor veel mensen zijn dit dagelijkse belemmeringen.

Digitale vaardigheden

De Bibliotheek is allang niet meer alleen een plek waar je boeken leent. Het is een maatschappelijke organisatie die meer en meer de motor is van een vaardige samenleving. Ook digitale vaardigheden zijn daar een belangrijk onderdeel van. Daarom zijn er verschillende gratis cursussen over omgaan met de computer of de tablet, evenals een cursus over DigiD. Op dit gebied is de schaamte gelukkig minder, en Susan merkt dat veel inwoners graag meer willen leren:

‘Tegen professionals zou ik willen zeggen: denk je dat dit iets is voor je medewerkers? Of voor je buren, vrienden of familie? Vertel hen dan over het Taalhuis en de trainingen bij de Bibliotheek, en wie weet gaat er binnenkort een wereld voor hen open.’

Aanmelden voor het Taalhuis kan via taalhuis@bibliotheekhelmondpeel.nl.